INF Anlaşması kurtarılmalı mı?

ABD, karadan fırlatılan orta menzilli nükleer füzeleri yasaklayan INF'den çekileceğini açıkladı ve Rusya'yı anlaşmayı ihlal etmekle suçladı. Aynı şekilde Moskova da anlaşmadan çekileceğini bildirdi. Kimi köşe yazarları yeni bir silahlanma yarışının başlayacağından korkarken, diğerleri ABD'nin inisiyatifini övgüyle karşıladı.

Konu hakkında farklı görüşler ortaya çıktı.  

Rus Pravda gazetesi "Avrupa bir kez daha süper güçlerin elinde" başlığı ile ele aldığı konuda şunları yazdı:

Pravda'ya göre Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması INF'nin sona ermesinin en büyük kaybedeni Avrupa olacaktır ve bu yüzden buna karşı koymalıdır:

“ABD'nin Avrupa'daki üslerinde orta menzilli füzeler konuşlandırması son derece olası; bu da yeni bir silahlanma yarışının başlaması anlamına gelebilir. Ancak Trump'ın ortak savunma yaklaşımıyla Washington'un Avrupa'dan asker çekmesi ve füze konuşlandırmaması hiç sürpriz olmayacaktır; böyle bir durumda Avrupa, Rusya'nın insafına terk edilmiş olur. ... Umutlar ölmez, o yüzden Brüksel, Washington'a INF'den çekilmeme ve anlaşmayı iyileştirme çağrısı yapmalıdır.”

İngiliz The Daily Telegraph gazetesi ise " Washington nihayet Moskova'ya kafa tutuyor" diye başlık attı.

The Daily Telegraph ABD'nin hamlesini överken Washington'un nihayet Kremlin'i hizaya getirebileceğini söylüyor:

“Başkan Donald Trump'ı eleştirenler şimdi bu kararı onun başına buyrukluğunun ve yeni bir silahlanma yarışı başlatmak istediğinin kanıtı olarak sunacaktır. Ancak bu kararın verileceği uzun zamandır belliydi ve bunun sorumlusu da Rusya. ... Ukrayna'yı ikiye bölen, Kırım'ı gasp eden ve Britanya topraklarında cinayet teşebbüsüne kalkışan bir rejim, nükleer baskı karşısında geri adım atmayacaktır. Umarız ki Rusya, ABD'nin anlaşmadan çekilmesiyle ne kadar tehlikeli bir oyun oynadığını anlar ve tutumunu değiştirir. Rusya genellikle gövde gösterilerine tepki veren bir ülkedir.”

"Bu anlaşma artık uygun değil" diyen TVNET Letonya haber servisi Letonya Dış İlişkiler Enstitüsü (LLIA) Başkanı Andris Sprūds, Trump'ın anlaşmadan çekilerek dış politikadaki öncelikleri neden doğru yönlendirdiğini Tvnet'te açıklıyor:

“ABD ile Rusya arasında 1980'lerin sonunda varılan ve Soğuk Savaş'ın bitmesinin zeminini oluşturan anlaşma, başta düşünülen işlevini uzun zamandır yerine getiremiyor. ... Rusya yıllarca anlaşmayı ihlal etti. ... Bunu görmezden gelemeyiz. ABD ile Rusya arasındaki gövde gösterisindeki en büyük risk, küresel süreçleri etkileyebilen füzeler değil. Trump'ın hedefleri arasında rakibi Çin'in, ABD'nin de bulunduğu olduğu Pasifik bölgesindeki ekonomik ve stratejik etkisini azaltmak da var.”

Hırvatistan'ın Večernji list gazetesi ise Çin'e dikkat çekerek "Pekin'i gözden kaçırmayın" dedi.

Večernji list'e göre, Trump dünyanın yeni bir silahlanma yarışına para ayıramayacağını düşünüyorsa yanlış hesap yapıyor demektir:

“Trump neden anlaşmadan çekileceğini açıkladı? ABD'de, Rusya'nın ekonomik olarak yeni bir silahlama yarışına hazır olmadığı varsayılıyor; tıpkı 1980'lerde SSCB'nin böyle bir yarışa hazır olmaması ve Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşmasını (INF) imzalamak zorunda kalması gibi. O yıllarda [ABD Başkanı] Reagan, silahlanma yarışının uzayda süreceği tehdidinde bulunmuştu. Şimdiyse uyduları silahlandırma yarışı alevlenebilir ve Çin de bu yarışın içine çekilebilir. Çin bugüne değin Trump'ın silahsızlanmada uzlaşma çağrılarına olumsuz cevap verdi ve bunun ABD ile Rusya arasındaki bir mesele olduğunu vurguladı”

Helsingin Sanomat'a göre silahsızlanma anlaşması INF'nin feshinden en çok Avrupa etkilenecek:

“Bir sonraki adım, ABD'nin kendi füzelerini nereye konuşlandıracağını düşünmesi olacaktır. NATO üyelerinin uzlaşmaya varamaması ve ABD'nin devletlerle ikili anlaşmalar imzalaması pekala mümkün, ki böyle bir hamle ittifak içindeki yarılmayı daha da derinleştirecektir. Silahlanma sarmalının olumsuz etkilerinin yanı sıra ABD ile Rusya'nın nükleer silah kullanımını ele aldığı ifadeler, önümüzdeki günlerde daha da artacaktır. Avrupa anlaşmalar temelinde bir dünya inşa etmek isteyen bir kıta. Nükleer silahların kısıtlanması anlaşmasının feshi en çok Avrupa'ya sıkıntı verecektir.”

Kaynak: Ajanslar