Balkanlar'da yeni bir devlet doğuyor

Dünya Bülteni / Haber Merkezi

Balkanların sorunlu bölgesinde yer alan Kosova, Kuzeydoğudan Sırbistan, Kuzeybatıdan Sancak ve Karadağ, Güneyden Arnavutluk, Güneydoğudan da Makedonya ile çevrilidir.

Başkentleri Osmanlı döneminde sırasıyla, Prizren, Pristina, Üsküp olurken bugünkü başkenti ise Priştina'dır. Yüzölçümü 10.877 km2 ve nüfusu 2.234.000 olup nüfusun yüzde 93'ü Müslümanlardan oluşurken, geriye kalanların çoğunluğu ise Sırplar oluşturuyor. Müslümanların da çoğunluğu Arnavut kökenlidir.

1-Osmanlı Döneminde Kosova Bayrağı

KOSOVA'NIN TARİHİ

Kosova, M.Ö. 300 yıllarında Balkanlar'da bağımsız bir bölge olarak ortaya çıkmıştı. Sonra Romalılar bölgeyi işgal etmiş ve onlardan sonra da 14. yy.da Osmanlılar bölgeye hâkim olmuşlardı.

Kosova I. Murat zamanında 1389 I. Kosova Savaşından sonra Osmanlı topraklarına katıldı. 5 asırdan fazla Osmanlı idaresinde kalan bölge 1912'de I. Balkan Savaşı sırasında Sırbistan'ın eline geçti.

Osmanlıların bölgeye ünlü Kosova savaşıyla (1389) hâkim olmasıyla birlikte İslamiyet de hızla yayılma alanı buldu. Osmanlılar zamanında bir istikrar ve ilerleme dönemi yaşanmış hemen hemen bütün Arnavutlar İslami kabul etmişlerdi.

Bölge, Osmanlı devleti döneminde Arnavutluk'u oluşturan en büyük vilayetlerden birisi olarak biliniyordu. 1787-1945 yılları arasında Sırbistan ve Karadağ'ın işgal ettiği bölge, Sırbistan, Makedonya ve Karadağ arasında bölündü.

SIRP MEZALİMİ BAŞLIYOR

1878 yılında Berlin Konferansı'nda Kosova'nın büyük bir bölümü Sırplara geri verildi. Berlin Konferans'ında alınan karardan sonra Nis, Leskovik ve Toplika gibi şehirlerde yaşayan Müslüman nüfusun büyük bir bölümü Türkiye'ye göç etmek zorunda kalmıştı.

Londra Konferansı'nda alınan yeni bir kararla ise Kosova Sırplara resmen veriliyordu. Çünkü Osmanlı İmparatorluğu Balkanlar'daki hâkimiyetini neredeyse kaybetmiş ve yenilmiş bir durumda kararı imzalamıştı. Bu tarihten sonra Kosova'da Sırpların Müslümanlara karşı giriştikleri zulümler başlamıştı. Bölgede yaşayan Müslümanların büyük bir çoğunluğu Türkiye'ye ve diğer Müslüman ülkelere göç kaldı.

İKİNCİ DÜNYA SAVAŞINDAN SONRA

2. Dünya Savaşı sırasında İtalya'nın Almanya'ya teslim olması üzerine Tito tarafından kurulan meclisçe Yugoslavya 1945 yılında ilan edildi ve monarşi yıkıldı. Bu olaydan sonra Kosova; Yugoslavya'ya bağlı bir eyalet statüsüne geçti.

SSCB'nin çöküşü ile dağılmaya başlayan ülkeler arasına Yugoslavya'da katıldı. Yugoslavya 1992 yılında eyaletlerinin bağımsızlığını ilan etmesi ile dağılmaya başladı.

Hırvatistan, Bosna-Hersek, Slovenya bağımsızlığını ilan etti. Fakat Kosova Sırp baskısı ve askeri müdaheleler sonucunda tam bağımsızlığına kavuşamadı.

1968 OLAYLARI VE ÖZERKLİK

Arnavutlar, 1950'lerden sonra artık Sırplara karşı haklarını aramaya başladılar. Önce demokratik yollarla, gösteri ve benzeri eylemlere başvurdular. Hatta 1968'de yapılan bir gösteri sırasında Sırpların yaptığı zulümler artık dayanılmaz hal almış.

Arnavutlar bu gösteriler sırasında kendi dillerinde okul istiyorlardı. Halkının yüzde 90'ı Arnavut olduğu halde Sırpça konuşmak istemiyorlardı. Bunun bir üniversite talep ediyorlardı. Bunun üzerine Sırp ordusu büyük bir kalabalığı şiddet kullanarak dağıtmış ve birçok Arnavut'u tutuklamıştı.

Bu olaylardan sonra Kosova yine Sırbistan kontrölün ancak bu kez özerk bir bölge olarak tanınmaya başlandı. Kurulan parlamento ise Kosova halkıyla yakından uzaktan alakası olamayan insanlardan oluşturulmuştu.

Sırbistan'ın kontrölündeki Kosova tarih 11 Mart 1981'i gösterince artık bağımsızlık isteğini dillendirmeye başlamıştı. Halk Sırbistan'dan ayrılmak özgür ve bağımsız bir devlet kurmak istiyordu. Bunun üzerine yine şiddetli gösteriler başlamıştı. Bu gösteriler yaklaşık on gün devam ederken sadece ilk günlerde yüzlerce kişi hayatını kaybetmişti. Bu gösterilerden, Müslüman nüfusun yaklaşık 3'te biri etkilenmişti. Kanlı olayların yaşandığı 11 Mart günü hala anma günü olarak kutlanır.

Aslan payını ise Sırbistan almıştı bu bölünmeden. Şu an Kosova denilen bölge aslında tarihi Kosova vilayetinin Sırbistan'a verilen bölümüdür.

Yugoslavya'nın siyasi yapısı 1974'te yeniden düzenlenirken ülke altı cumhuriyet'ten oluşuyordu.

Bunlar, Sırbistan, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Makedonya, Slovenya ve Karadağ'dı. Kosova ise Sırbistan'ın kontrolüne bırakılmıştır.

İLK KEZ GENEL SEÇİM YAPILIYOR

Sırpların karsı çıkmasına rağmen Kosova 1991 yılında ilk kez genel seçimleri yapmıştı. Seçimlerden sonra ülkede yeni bir parlamento kurulmuştu. Kurulan parlamentoda bulunanların tamamını halk seçmişti. Parlamento aynı yıl içinde referandum kararı almıştı. Halka bağımsızlık isteyip istemedikleri soruldu. Çıkan sonuç ise hiç de şaşırtıcı değildi. Çünkü halkın yüzde 99,8'i bağımsızlıktan yana oy kullanmıştı. Bu referandumdan sonra Kosova'nın bağımısızlığı ilan edilmişti. Kosova'nın bu kararını Arnavutluk tanımış, Bosna, Hıvatistan ve Slovenya da desteklemişti. Dünyanın geri kalanı ise Kosova'yı ülke olarak hiç bir zaman görmedi. Ta ki şimdiye kadar.

2- Mücadele yıllarında Kosova bayrağı

KOSOVALILAR SİLAHLANIYOR

Sırpların Arnavutlara yaptıkları zulümler çekilemez duruma gelince, askeri bir örgüt kurmak zorunluluğu ortaya çıkmıştı. Bunun üzerine 1993'te Kosova Kurtuluş Ordusu tam bir gizlilik içinde kurulmuştu. UÇK, Kosova'da kurulmuş, ancak stratejisi Tiran ve İsviçre gibi dış merkezlerde çizilmiştir. Bosna savaşını sona erdiren Dayton anlaşmasından sonra UÇK Kosova'da Müslüman Arnavutlara yaptıkları zulmü durdurmaları için Sırp polis merkezlerine bombalı saldırılar düzenlemeye başlamıştı. Bunun üzerine Sırplar 1998'in başında Kosova'nın silahsız halkına karşı büyük savaş başlatılmıştır.

KOSOVA'NIN TARİHİNDEKİ ÖNEMLİ OLAYLARIN KRONOLOJİK SIRALAMASI

MÖ 3. binyıl Balkanların en eski halkı olan İllirlerin Balkanlara yerleşmesi.

6–7. yüzyıllar
Slavların Balkanlara göçleri.

1170
Kosova, Ortaçağ Sırp Devleti'nin bir parçası oldu.

28 Haziran 1389
I. Kosova Savaşı.

1444
II. Kosova Savaşı.

1683
II. Viyana Kuşatması başarısızlıkla neticelendi.

1690
30 bini aşkın Sırp ailesi Kosova'dan göç etti, bölgeye Arnavutlar yerleştirildi.

1737
Kosova'dan komşu ülkelere yeni bir Sırp göçü meydana geldi.

1829
Yunanistan, Edirne Anlaşması ile bağımsızlığını kazandı; Sırbistan otonom bölge oldu.

1877
Kosova vilayetinin teşkili.

1877–1878
Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi).

1878
Ayastefanos ve Berlin Anlaşmalarının imzalanması. Sırbistan, Karadağ ve Romanya'nın bağımsızlıklarının tanınması.

20 Haziran 1878
Prizren Birliği'nin kurulması.

28 Kasım 1912
Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.

1912–1913
I. ve II. Balkan Savaşları.

22 Mart 1913
Londra Sefirler Toplantısı sonucu Arnavutluk'un bağımsızlığı tanındı ve Kosova, Sırbistan'a bağlandı.

1914–1918
I. Dünya Savaşı.

1918
Sırp-Sloven-Hırvat Krallığı'nın kurulması.

1919–20
Versay Barış Konferansı ile Kosova'nın Sırbistan'a bağlanması meşrulaştırıldı.

1929
Sırp-Sloven-Hırvat Krallığı'nda parlamento feshedilerek diktatörlük ilan edildi. Yeni anayasayla devlet Yugoslavya Krallığı'na dönüştürüldü.

1939–1945
II. Dünya Savaşı.

1943–1944
Buyan Konferansı düzenlendi.

Nisan 1945
Kosova, savaş sonrasında yeniden Sırbistan'a bağlandı.

Eylül 1945
Çıkarılan yasayla Kosova-Metohija ili olarak ilan edildi.

29 Kasım 1945
Yugoslavya kuruldu.

1954
Türkiye-Yugoslavya Centilmenlik Anlaşması imzalandı.

Nisan 1963
Kosova'nın özerk statüsü anayasayla en düşük düzeye indirildi.

1966
Yugoslavya Müslümanlarına uzun yıllar devlet terörü uygulayan İçişleri Bakanı Aleksandar Rankoviç, Tito tarafından görevinden alındı.

1968
Kosova'nın statüsünde iyileştirmeler yapıldı. Bölgenin federal yapıya bağlı olduğu belirtildi.

1974
Kosova ve Voyvodina'ya Federasyon'dan ayrılık hakkı
tanımayan geniş bir özerklik verildi.

4 Mayıs 1980
Tito Slovenya'nın başkenti Ljubljana'daki bir klinikte, 88 yaşında öldü.

1981
Kosova'da Sırp baskıları ardından meydana gelen ayaklanmada 250 kişi hayatını kaybetti.

Aralık 1987
Miloşeviç bir iç darbe ile Yugoslavya Komünist Partisi'nin başına geçti.

1989
Miloşeviç rejimince özerklikleri ellerinden alınan Kosova ve Voyvodina, sıradan bir Sırp belediyesine dönüştürüldüler.

28 Aralık 1989
Kosova'nın ilk siyasi partisi Kosova Demokratik Ligi (LDK), İbrahim Rugova liderliğinde kuruldu.

2 Temmuz 1990
Kosova'nın bağımsızlığı ilan edildi.

7 Eylül 1990
Kaçanik Anayasası ilan edildi.

Nisan 1992
Bosna-Hersek'te üç buçuk yıl sürecek olan savaş başladı.

27 Nisan 1992
Sırbistan ve Karadağ, yeni (üçüncü) Yugoslavya'yı oluşturdu. Kosovalı Arnavutlara hiçbir hak tanınmadı.

24 Mayıs 1992
İbrahim Rugova Cumhurbaşkanı seçildi.

1993
Kosova Kurtuluş Ordusu'nun kuruluşu.

Kasım 1995
Dayton Anlaşması.

28 Şubat 1998
Kosova'da savaş başladı.

15 Ocak 1999
Racak Katliamı'nda 45 Arnavut hunharca katledildi.

5 Şubat 1999
Rambouillet Anlaşması.

28 Ekim 2000
Yerel seçimler yapıldı. Seçimleri Rugova'nın partisi LDK kazandı.

Mayıs 2001
Kosova Anayasa Çerçevesi'nin imzalanması.

17 Kasım 2001
Parlamento seçimleri yapıldı. Rugova kazandı.

24 Mart 1999
Kosova'da NATO Hava Harekatı başladı.

9 Haziran 1999
NATO Hava Harekatı'nın bitmesiyle Sırp askerleri Kosova'dan çekilmeye başladılar.

1 Nisan 2001

Slobodan Miloşeviç, Sırbistan'da yaptığı yolsuzluklar nedeniyle tutuklandı.

Mart 2002

Yugoslavya tarihe karıştı ve daha esnek bir birliktelik öngören Sırbistan-Karadağ Devleti ilan edildi.

Mart 2004

Mitrovitsa olaylarında 31 kişi hayatını kaybederken 500'den fazla insan yaralandı. Olaylar Belgrad, Niş ve Novi Sad'a kadar sıçradı.

23 Ekim 2004

Parlamento seçimleri yapıldı.

Mart 2005
Kosova Başbakanı Ramuş Haradinay Savaş
Suçları Mahkemesi'nce tutuklandı. Yeni Başbakan Bayram Kosumi oldu.

24 Ekim 2005

Kosova'nın statüsü konulu müzakerelerin başlaması gerektiği yönündeki BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın teklifinin BMGK tarafından kabul edilmesiyle statü görüşmeleri resmen başlamış oldu. Müzakerelerin yöneticiliği eski Finlandiya Cumhurbaşkanı Martti Ahtisaari verildi.

17 Kasım 2005

Kosova parlamentosun bağımsızlıkla ilgili bir karar tasarısını onayladı. Aslında istenen Arnavutların tam bağımsızlığının ilanıydı. Fakat uluslar arası toplumun baskıları açıklamanın şeklini değiştirdi.

09 Temmuz 2007

Kosova, ABD'den bağımsızlık için tarih belirlenmesini istedi.

Dönemin Kosova Başbakanı Agim Çeku, radyodaki haftalık konuşmasında, bu konuda "yeni bir yaklaşıma" ihtiyaç bulunduğunu belirterek, Rusya'nın direnişi yüzünden BM Güvenlik Konseyinin Kosova'nın statüsü konusunda karar alamadığını söyledi.

22 Ocak 2008
Kosova'da bağımsızlık tarihi belirlendi

Kosova Başbakanı Haşim Taçi, Sırbistan'dan bağımsızlık ilan edecekleri tarihi ABD ve AB ile birlikte belirlediklerini ve bu tarihin yakında açıklanacağını söyledi.

KOSOVA'NIN BAĞIMSIZLIĞINA DESTEK

A.B.D., NATO ve AB, Kosova'nın bağımsızlığı konusunda hemfikirdir. Rusya, Yunanistan, Güney Kıbrıs ve Sırbistan bağımsızlığa karşı çıkan devletlerdir. Güney Kıbrıs ve Yunanistan'ın bağımsızlığa karşı çıkma nedeni, Kosova'nın, KKTC için bir örnek olmasıdır.

Fakat Rusya'nın mazereti ise tam tersine, batılı devletlerin diğer yeni bağımsız olan ülkeleri (Abhazya, Güney Osetya, Kuzey Kıbrıs vb.) tanımadıkları için uyguladıkları çifte standart.

17 Şubat 2008 Kosova Bağımsızlığını ilan ediyor

Rusya devlet başkanı Patin, KKTC'nin 40 yıldır tanınmadığı halde batılı devletlerin Kosova'yı hemen bağımsız hale getirmelerini sağladıkları için batılı devletleri "ikiyüzlü" olarak nitelendirmiş ve "Bundan utanmalısınız..." demişti. Kosova 17 Şubat 2008 pazar günü bağımsızlığını ilan edecek.

BAŞBAKAN KESİN TARİH VERDİ

Başbakan Taçi, yerel ve uluslararası kaynakların, Kosova'da bağımsızlık ilanının yarın yapılacağı yolundaki söylentileri doğrulayarak, tek yanlı bağımsızlık ilan edeceklerini teyit etti. Taçi, "Kosova vatandaşlarının isteği yerine getirilecek" diye konuştu.

BAĞIMSIZLIK SAAT 19.00'DA İLAN EDİLECEK

Ancak bazı farklı kaynaklari ise Kosova meclisi yarın saat 15.00'te toplacağnı ve bağımsızlık kararı alacağını bildirdi.

Buna göre, bağımsızlığın resmen duyurulması ise yerel saatle 19.00'da gerçekleştirilecek.

Parlamentonun kararının ardından Devlet Başkanı Fatmir Seydiu, ile Başbakan Haşim Taçi'nin akşam saatlerinde halka hitap edeceği belirtiliyor.

Kosova'nın, daha önce bağımsızlık için açıkladığı 17 Şubat tarihi Dünya Arnavutlar Birliği Başkanlığı tarafından da teyit edilmişti.

Dünya Arnavutlar Birliği Başkanlığından bir yetkili, Kosova'nın 17 Şubat Pazar günü bağımsızlık deklarasyonu okunacak demişti. 

3- Kosova'nın yeni bayrağı