IV. Murad'a ihtar çeken alim....
Koçi Bey, 17. yy'da Osmanlı'nın yüzleştiği sosyal, siyasi, ekonomik krizlerde IV Murad'ı kaleme aldığı risalesiyle uyarmıştı.
Dünya Bülteni / Haber Merkezi
16.yy itibari ile Osmanlı Devleti’nde başlayan; sosyal, siyasal, ekonomik ve askeri sıkıntılar, özellikle III. Murad ve III. Mehmet dönemlerinde belirgin hale gelmiş ve 17.yy’ın başlarında sıkıntıların büyüklüğü ve önemi kavranabilir olmuştur.
Gerek devrin aydınları ve gerekse çeşitli devlet adamları Devlet-i Âliyye’nin girmiş olduğu yolun ucundaki karanlığı gözlemleyerek, bu kötü durumdan kurtulabilmenin çarelerini aramaya başlamışlardır. Böylece ıslahat nameler, asafnameler ortaya çıkmış, padişahlarsa farkına vardıkları derecede adalet namelerle durumu düzeltmeye çalışmışlardır. Bunlardan biri de Koçi Bey’in sultan IV. Murat’a sunduğu risalesidir. Telhîsât der ahvâl-i âlem-i Sultân Murâd Hân adını taşıyan eser padişaha uyarı mahiyetindedir. O dönem itibariyle padişaha uyarıda bulunmanın neredeyse imkânsız olduğunu ifade edecek olursak yapılan uyarının ne denli cesaret ve güçlü bir ifade biçimi istediğini daha iyi takdir edebiliriz. Eserin birinci kısımında Koçi Bey; devlet teşkilatındaki bozuklukları ve büyük bir cesaretle hükümdarlık makamını tenkid eder. İkinci kısımda ise bozuklukların düzeltilmesi için alınması gereken tedbirleri belirtir. IV.Murad’ı harekete geçiren bir özelliği vardır. Padişah bu uyarıları dikkate almış devletin en sıkıntılı görülen birim ve bölgeleriyle alakalı bir takım fermanlar, adalet nameler göndermiştir.
