Rusya genç beyinlerini kaybediyor

İbrahim Ali/ Dünya Bülteni

Novaya Gazeta ve Levada Çentr Merkezi ülke genelinde anket çalışması düzenledi. Çeşitli kesimin temsilcilerine Rus orta sınıfının göçmenlerin durumu konusundaki görüşü, 'Kim ülkeyi terk etmek istiyor, Yabancı ülkelerde hangi hayalinin gerçekleşmesini istiyor, Putin yönetiminin ülkeyi terk etmek istemesindeki rolü' gibi sorular soruldu. 

Bu araştırma son dönemde Rusya gündeminde önemli yer işgal eden "beyin göçünün" sebeplerini incelemek maksadıyla gerçekleşti. Rus bilim adamları, aydınlar ve devlet yöneticileri "beyin göçünün" önlenememesi durumunda modernizasyon çalışmalarının ertelenmek zorunda kalacağını ve ülke güvenliğinin önemli sorunlar yaşayacağını düşünüyor. Ülke muhalifleri ise bu gibi konuların yanı sıra Putin tarafından uygulanan özel yatırım şartlarının emniyet birimlerinin devleti kontrol etmesi ve yolsuzluk gibi konuların da medyanın gündeme taşınması gerektiğini belirtiyor. Ancak muhaliflerin iddiaları genel olarak Rus ulusal medyasında hainlik suçlamaları ile karşılaşıyor. Bu gibi iddiaların sahipleri ajanlıkla suçlanıyor. 

İŞ ADAMLARI DA DURUMDAN RAHATSIZ 

Rus uzmanlar ve siyasiler son birkaç yıl içerisinde bir milyon 300 bin bilim adamının ülkeyi terk ettiğini belirtiyor. Son dönemde iş adamlarının içerisinde de ülkeyi terk etmek isteyen şirket sahiplerinin bulunduğuna dair iddialar ortaya atılmağa başladı. İş adamları ekonomik belirsizlik ve sosyal gerilimin artmasından şikâyetçi... Ülke muhalifleri özellikle de önümüzdeki 10-12 yıl içerisinde Putin yönetiminin devam edeceğini ve bu süre zarfında sorunların çözüme kavuşma ihtimalinin bulunmadığını düşünüyor. Muhaliflere göre Putin ve kurmayları sadece kendi çıkarları için çalışıyor, ülkenin gerçek sorunlarını çözmek için çaba sarf etmiyor. Nitekim son yıllarda söylenenlerin aksine rüşvet ve yolsuzluğun artmaya devam etmesi muhaliflerin iddialarını doğruluyor. 

Son dönemde yapılan anket çalışmalarını değerlendiren uzmanlar önemli bir tespitte bulunarak ülkeyi terk etmek isteyen insanların sayısının artmasının büyük sorunlar doğuracağını belirtti. Uzmanların görüşüne göre sosyal kriz öncesinde ülke genelinde bu gibi durumların artış göstermesi Rusya'nın yeni krizler karşısında olduğunu gösteriyor. Buna örnek olarak da doksanlı yıllarda yapılan anket çalışmalarını tekrar kamuoyunun bilgisine sunuyorlar.

VATANDAŞLAR SORUNLARININ ÇÖZÜLECEĞİNE DAİR VAATLERE İNANMIYOR 

Rusya'da 1990 yılı içerisinde yapılan araştırmalar ülke vatandaşlarının yüzde 11'nin yurt dışına gitmeyi istediğini göstermekteydi. Bir yıl sonra bu rakam yüzde 17-18'e ulaşmış durumdaydı. Zamanla bu rakam artış göstermedi ve gerilemeye başladı. Küresel ekonomik kriz sonrasında ise rakam yüzde 16 olarak belirlendi. Ancak 2011 yılının Mayıs içerisinde Levada Çentr tarafından yapılan anket çalışmaları sonucunda Rusların yüzde 22'sinin ülkeyi terketmek istediğini göstermiş oldu. Yani bu rakam SSCB'nin son yılı ve doksanlı yıllardaki rakamların da üzerine çıktığını göstermekteydi. Uzmanlar özellikle de gençler içerisinde yurt dışında eğitim almak ve çalışmak isteyenlerin fazla olduğunu belirtiyor. Ankete katılan gençlerin yüzde 48'i çalışmak ve eğitim görmek maksadıyla yurt dışını tercih edebileceğini ifade etti. Ancak gençlerin yüzde 28'si ise bir daha Rusya'yı dönmeyi düşünmeyeceğini belirtti. Ülkeyi terk edenlerin yüzde 19'unun Almanya, yüzde 15'nin ABD, yüzde 13'nün İngiltere, yüzde 8'inin İtalya ve Fransa, yüzde 5'nin İsviçre, yüzde 4'ünün ise Avusturalya, İsveç, Finlandiya ve diğer Avrupa ülkelerini tercih ettiği görülüyor.

Uzmanlar anket sonuçlarını analiz ederken önemli bir konuya dikkat çekti. Yurt dışında ikamet etmek isteyen Rusların önemli bir kısmı daha önce yabancı ülkeleri ziyaret etmiş ve yeterli bilgiye sahip olan vatandaşlardan oluşuyor. Rusya'da ikamet etmeye devam etmek isteyenlerin ise önemli bir kısmının yurt dışında bulunmadığı veya yeterli bilgiye sahip olmadığı tespit edildi. 

VATANDAŞLAR MUHALİFLERE DE GÜVENMİYOR 

Anket sonuçları Rusya hükümetine ve siyasi partilere duyulan güveni de ortaya çıkardı. Moskova ve Petersburg gibi büyük şehirlerde vatandaşların yüzde 22-35'nin hükümete destek verdiğini ortaya koydu. Ülke genelinde batı yanlısı muhaliflere verilen desteğin yüzde 0.5-0.3'de kalmasına dikkat çekildi. Bununla da vatandaşların batı ülkelerinde ikamet etmeyi tercih etmesine rağmen Rusya'daki batı yanlılarına güvenlerinin asgari düzeyde olmasının önemine vurgu yapıldı. Ankete katılanların yüzde 56'sı ise önümüzdeki yıllarda mevcut iktidarın değişme ihtimalinin bulunmadığını düşünüyor. Ayrıca vatandaşların tahminen yüzde 50'sinin ülkenin demokratik geleceğine inanması, yüzde 50'sinin ise Putin düşüncelerini Stalin yönetimine eş değer görmesi ise ülke genelinde önemli bir ayrışmanın yaşanması ile izah edildi. 

Ankete katılanların yüzde 50'den fazlasının iş adamları ve orta sınıfın üzerindeki insanlardan seçilmesi Rusya açısından durumun vahametini ortaya koydu. Bu kesim fakirlik sebebiyle değil, can ve mal güvenliğinin olmadığına inandıkları için ülkeyi terk etmek istiyor. Nitekim ülke gündemini sürekli işgal eden emniyet birimleri ile mafya arasındaki bağlantı haberleri iş adamlarını her geçen gün daha fazla rahatsız ediyor. Bu gibi insanlar vergi ve yasal ödemeler dışında kendilerine "koruma" bulmak zorunda olduğunun farkında ve bu durum onları aşırı bir şekilde rahatsız ediyor. Rus iş adamları FSB veya emniyet birimlerine bağlılığı ile bilinen mafya babalarından kendilerine koruma bulmayı istemiyor. İş faaliyetine devam eden şirket sahipleri sadece bölgelerinde değil Moskova ve Petersburg gibi şehirlerde de benzer sorunlarla karşılaşıyor. Genellikle muhalif basın tarafından gündeme taşınan "beyin göçü" ve iş adamlarının rahatsızlığı gibi konuların önümüzdeki dönemde daha fazla ülke gündemini meşgul edeceği tahmin ediliyor.