INF Anlaşması tarih oldu

Washington'un çekilmesiyle INF Anlaşması cuma günü (bugün) itibariyle sona eriyor. Bugüne değin karada konuşlanmış orta menzilli nükleer silahların yasaklanmış olması, ABD ile Rusya arasındaki en önemli silahsızlanma anlaşmasını oluşturuyordu. Yeni durum Avrupa için ne anlama geliyor?

Rus gazeteci Alexander Golz Novoye Vremya'daki yazısında son derece kaygılı:

“Washington, anlaşmanın devam etmemesi için elinden geleni ardına koymadı. ...Yeni Amerikan füzelerinin Avrupa'da konuşlandırılmasının, 1980'li yılların başındaki gibi savaş karşıtı gösterilere neden olması ihtimali yok denecek kadar az. Füzeler Polonya'da ve Baltık ülkelerinde konuşlandırılabilir. ... Böylece Moskova'nın stratejik üstünlüğü tarihe karışacak. ABD tıpkı 1980'lerde olduğu gibi 6-8 dakika içinde Moskova ve St. Petersburg'la komuta merkezlerini vurabilecek. Bu kadar kısa sürede (kaç kez yanlış alarm veren) erken uyarı sisteminin uyarılarını kontrol etmek de imkansız olacak.”

Büyük güçlerin rekabetini kim önleyecek?

De Volkskrant, dünyanın giderek barut fıçısına dönüştüğünü söylüyor:

“INF Anlaşması'yla birlikte silahlanma denetimi düzeninin de tamamen bitmesi riski var. Hem de askeri alanda teknolojik ilerlemenin hızla ilerlediği ve bunun neticesinde peş peşe silahlanma yarışlarının yaşandığı zamanımızda. ... Bu durum yeni yasaları ve uzlaşmaları kaçınılmaz kılıyor, ama bunlar da süper güçlerin kendilerini ve ülkelerini birinci sıraya koyan iktidarlarının rekabet ettiği bir dönemde yeterince popüler değil ... Elbette INF Anlaşması'nın bitmesiyle Avrupa eski zamanlarına dönmeyecek. Ama yeni zamanların ürkütücü yanları var. Çünkü INF Anlaşması olmayan bir dünya, frensiz rekabetle dolu bir yer olacaktır.”

Dengesiz dehşet

Kurier'e göre durum, Soğuk Savaş zamanından daha vahim:

“O dönemde tehdit senaryosu için kullanılan tabirle 'dehşet dengesi' olabileceklerin en kötüsünü engelledi. İki taraf da rakibinin potansiyelini ve kıyamet kopmadan zafer kazanılamayacağını iyi biliyordu. ... Bugünse nükleer silahlar denetimsiz bir şekilde dünyanın her yerinde. ABD ve Rusya anlaşmalardan çıkıyor, üstelik nükleer freni olmayan Ruslara ve Amerikalılara, Çinliler de eklendi. Füzeler eskisinden daha hızlı uçuyor ve savunma sistemlerinin onları yakalaması imkansız. Silahlanma yarışı yakında uzaya da sıçrayacak. ... Yetmezmiş gibi, aslında sağduyunun dengesi olan 'dehşet dengesini' tutturmayı beceremeyen sağduyusuz liderlerin sayısı da giderek artıyor.”

Avrupa seyretti ve izin verdi

Corriere della Sera köşe yazarı Franco Venturini anlaşmanın sonlanmasına razı olan Avrupa'yı eleştiriyor:

“Amerika'nın geçmiş silahsızlanma anlaşmalarını zaman aşımına uğramış kabul etmesi, anlaşılır bir tutum. ... Hatta Putin'in ABD'yi, anlaşmayı ihlal etmekle ve Romanya ve Polonya'daki 'sadece savunma amaçlı' füzelerle nükleer dengeyi bozmakla suçlaması bile anlaşılır bir durum. Anlaşılır ve kabul edilir olmayan şu: Füze yasağından en karlı çıkan Avrupa oldu ve şu anda yasağın kaldırılmasının ilk potansiyel mağduru da o olacak. Ama Avrupa bu konudaki tali pozisyonunda ısrar ediyor ve kıprdamadan seyrediyor. Avrupa, Donald Trump ve Vladimir Putin'le yapılan buluşmalarda da konuyu açmaktan mümkün olduğunca kaçınmıştı.”

Kaynak: Ajanslar