Çalışanların yüzde 75'i mavi yakalı

Fahri Sarrafoğlu / Dünya Bülteni

Türkiye ve AB’yi çalıştırdığı beyaz yakalı sayısı bakımından karşılaştırdığımızda AB’de yönetici ve diğer beyaz yakalıların oranı yaklaşık yüzde 21 iken Türkiye’de ancak yüzde 6’dır. Mavi yakalı işçiler ise AB’de yüzde 22 düzeyindeyken Türkiye’de ancak yüzde 14’tür.

Öte yanda yeni bir kavramla daha tanışıyoruz bu da altın yakalı çalışanlar sınıfı.   İşgücünün önceleri “beyaz yakalı işçiler” (white-collar workers) ve “mavi yakalı işçiler” olarak yapılan tasnifine altın yakalı işçiler” (gold-collar workers) grubu da eklendi. Altın yakalı işçiler, yüksek düzeyde bilgi işçileri olarak tanımlanıyor.

Örneğin; avukatlar, öğretmenler, bilim adamları ve öğrenciler. Sayıları giderek artan bilgi işçileri, mavi yakalı işçilerden daha bağımsız ve daha üretkendirler. Makinenin bir uzantısı olmaktan çıkmışlardır; çünkü her işçi makineyi (örneğin, bilgisayarı) farklı şekilde kullanır. Oysa mavi yakalı işçinin temposunu büyük ölçüde makine belirliyor.

DÜNYADA BEYAZ YAKALI SAYISI ARTIYOR

Marks, 1848 yılında yayımladığı Komünist Manifesto’da ileriye dönük olarak yaptığı tahminlerine göre gelecekte işçi sınıfının yani mavi yakalı sayısının oldukça artacağını öngörüyordu. Ancak yapılan araştırmalar ve ekonomik gelişmeler neticesinde 20. yüzyılın başından itibaren, durum tersine döndü.  Marks’ın mal üretimi ve taşınması işleri ile uğraşan mavi yakalı işçilerinin artışı durmuş, yerini yeni bir işçi sınıfı, yani hizmet sektörü çalışanları (beyaz yakalılar) aldı.

KADIN İŞÇİLERDE BEYAZ YAKA İLE MAVİ YAKA EŞİT

KAGİDER Yönetim Kurulu Başkanı Gülseren Onanç, Türkiye’de çalışma yaşındaki kadın nüfusunun 24 milyon civarında, istihdam edilen kadın sayısının ise 6 milyon 47 bin olduğunu belirterek, kentli kadın istihdam oranının yüzde 16,7 seviyesinde olduğunu ve kentteki her altı kadından sadece birinin çalıştığını ifade etti.

Onanç, “Türkiye, dünyadaki en düşük kadın istihdam oranına sahip 10 ülkeden biri. Kentlerde çalışan kadınların yaklaşık yüzde 40’ı beyaz yakalı iken niteliksiz işlerde ve yoğun olarak hizmet sektöründe çalışan kadınların oranı da yüzde 40 seviyelerinde. Mavi yakalı kadınlar ise yüzde 20’ye yakın bir orana sahip. Kadınların sadece yüzde 3’ü üst düzey yönetici, müdür veya kanun koyucu olarak çalışıyor” dedi.

İŞKUR’DEN BEYAZ YAKA OFİSİ

Öte yandan sadece mavi yakalılara iş bulan kurum olarak tanınan Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)  bu imajını değiştirmeye hazırlanıyor. İŞKUR Genel Müdürü M. Kemal Biçerli, konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamalarında birkaç büyükşehirde beyaz yaka ofisleri kurulması için proje hazırlığı içerisinde olduklarını ifade ederek, “En kısa zamanda Büyükşehirler başta olmak üzere bu projemizi hayata geçireceğiz. Beyaz yakalılara mavi yakalılardan biraz daha fazla ihtimam gösterilmesi gerektiğini, bununla uğraşmanın daha özellikli bir hizmet gerektirdiğini düşünüyoruz. Bunu Ankara’dan başlatacağız” dedi.

İŞKUR Genel Müdürü Biçerli’nin açıklamasına göre, üst düzey yönetici vasfına sahip kişilerden kuruma başvuru sayısının giderek artıyor.

İŞKUR’a iş için başvuranların arasında doktoralı 186 kişi, yüksek lisans yapan 3 bin 501 kişi,  lisans yapan 89 bin 973 kişi,  ön lisans yapan ise 119 bin 922 kişinin kurumlarına da iş başvurusunda bulundu. İŞKUR’un araştırmasına göre bugün nüfusun yüzde 60'ı lise altı eğitimli ama alttan sürekli okuyan genç nesil geliyor.

10 yıl sonra iş gücü kompozisyonu çok değişecek, lise üstü eğitimliler artacak. İŞKUR’da şimdiden bu gelişmeye paralel olarak sadece mavi yakalı beden işçilerine hizmet veren bir kurum olma statüsünden çıkarmaya hazırlanıyor.  Önümüzdeki dönem de İŞKUR’u biraz daha beyaz yakalılara açmayı hedefleyen projeler içinde bulacağız.

BEYAZ YAKALI ÜZGÜN ÇÜNKÜ…

33 ülkede yapılan Global İşgücü İndeksi Araştırmasına göre beyaz yakalı Türklerin yarısından fazlasının yanlış meslek seçmelerinden dolayı üzgün olduğunu ortaya koydu. Araştırmaya katılan beyaz yakalılar, eğer şans verilseydi, okulu bitirdikten sonra tamamen farklı bir konuda daha eğitim alacağını belirtiyorlar.

Dünya çapında 2 bini Türkiye’den olmak üzere 115 bin beyaz yakalı çalışanla yapılan araştırmaya göre, ankete katılanların yüzde 58’i tamamen başka bir branşta okumuş olmayı tercih edeceğini söylüyor. Araştırmaya göre yüzde 63’ü okul eğitimlerinin kendilerini iş yaşamına iyi bir şekilde hazırlamadığına inanırken Türk eğitim sistemine güven, araştırmadaki 33 ülke arasında sondan dördüncü sırada yer aldı.

1 MİLYON BEYAZ YAKALI İŞSİZ VAR

Türkiye’de 2001 krizinden sonra işsiz kalan beyaz yakalı ('meslekli') sayısı 1 milyon olarak hesaplanıyor. En fazla işsizlik korkusunu yaşayan kriz döneminde beyaz işsizler ordusu oluşturuyor. Çünkü beyaz yakalılar mavi yakalılar gibi hemen iş bulamadığı gibi buldukları işte de uyum sağlamaları zor oluyor. 

Öte yandan yapılan bir araştırmaya göre Türkiye'de, dünyada da olduğu gibi son yıllarda suç işleyenlerin sayısı giderek artıyor. Ama suç işleyenlerin oranına bakıldığında sanıldığının aksine mavi yakalı çalışanlar  değil beyaz yakalı çalışanların oranının yüksek olduğu görülüyor.