Hayvan pazarlarında kurbanlık hareketliliği

Dünya Bülteni / Haber Merkezi

Türkiye genelinde hayvan pazarlarında büyük hareketlilik yaşanıyor. Büyükşehirlerde kurbanlık satışlarına ayrılan yerlerde büyük bir yoğunluk var. Bazı pazarlarda kurbanlıklar neredeyse kalmadı ancak bazı pazarlarda da satıcılar alıcı bulamamaktan şikayetçi. Yurdun çeşitli illerinde de aynı hareketlilik yaşanıyor. Van'da kurbanlıklar elde kaldı. Deprem bölgesinde hala depremin yaralarını sarmaya çalışan vatandaşların bu yıl kurbanlığa ayıracak bütçeleri yok.

Ülke genelinde fiyatlar ortalama, büyük hayvanlarda 3 bin ile 9 bin lira; küçük başlarda ise 400 ile 800 arasında değişmekte.

İSTANBUL'UN İKİ YAKASINDA FİYAT FARKI

Boğaz’ı geçiş yasağı nedeniyle kurbanlıkların Anadolu tarafında birikmesi bu yakadaki fiyatları düşürdü. Fiyatlarda büyükbaş hayvanda 2 bin lira, küçükbaş hayvanda ise 50 liraya kadar fark oluşuyor.

Yakalar arasındaki “geçiş yasağı” nedeniyle Anadolu yakasındaki kurbanlıklar, Avrupa yakasına göre çok daha ucuz. Fiyatlarda büyükbaş hayvanda 2 bin lira, küçükbaş hayvanda ise 50 liraya kadar fark oluşuyor. Avrupa yakasında Bağcılar’da kurulan kurban pazarında bulunan 5 bin büyükbaş hayvan arasından sadece bini ithal cins. Büyük çoğunluğu Tekirdağ ve Edirne bölgesindeki yetiştiricilerden oluşan satıcılar, belediyeye hayvan başına 200 TL yer parası vererek çadır kurmuş. Belediyenin karşılığında verdiği hizmet ise, tuvalet, duş ve temizlik.

BOĞAZI GEÇMEK YASAK

Keşan’dan büyükbaş hayvan getiren Erol Mandacı, ellerinde sadece 7 hayvan kaldığını belirterek, “Bir iki güne kadar karaborsa olur” diyor.

Uzunköprülü Selahattin Üre de Anadolu’da yetiştirilen hayvanların Boğaz’ı geçememesi nedeniyle Anadolu yakasında satıldığına dikkat çekerek, “Orada fiyatlar buraya göre 1-2 bin TL daha ucuz olmasına rağmen satışlar daha az. Çünkü, tüm Anadolu’nun malı Anadolu yakasında birikti” diye konuşuyor. Tokatlı bir satıcı “Bağcılar’a geliyordum bu yıl Bostancı’dayız. Burada 10 bin TL istenen hayvana Bostancı’da 8 bin TL diyorsun, yüzüne bakmıyorlar” diyor.

İthal cins kurbanlık satanlar da yerli satıcılar kadar memnun. Et ve Balık Kurumu’ndan aldıkları Limuzin cinsi kurbanlıkların çok uysal olduğunu belirten satıcılar, “Bu hayvanlar Anguslar gibi değil. Anguslar yanına yaklaştırmıyordu” diyor. Bayrampaşa’daki “modern satış ve kesim merkezi”nde de durum Bağcılar’dakiyle aynı. Hayvan başı 200 TL vererek katlı otoparkta kendilerine yer tutan satıcılar, yarıdan fazlasını sattıklarını söylüyor.

Edirne’den getirdikleri 24 danadan 17’sini 4 günde sattıklarını anlatan Okan Akkoyun, “Geçen yıl Angus satışları etkiledi ama etinin yağlı olmasından dolayı insanlar yerli üretime yöneldi” dedi. Yücel Çalışır da “Bayrampaşa’dan sonra en iyi yer Sultangazi. Belediye iyi hizmet veriyor. En kötüsü Esenyurt” diye konuştu.

VAN'DA KURBANLIKLAR ELDE KALDI

Van depreminin ardından, çok sayıda vatandaşın bölgeyi terk etmesi nedeniyle kurbanlıklar elde kaldı. Van'da bayram öncesi hayvan pazarlarında durgunluk yaşanıyor.

Depremde en büyük hasarı alan Erciş İlçesindeki hayvan üreticileri, bölgede maddi durumu iyi olmayan insanların kaldığını bu nedenle Kurban Bayramı öncesi hayvan pazarlarında durgunluk yaşandığını söylediler.

Erciş hayvan pazarına sabahın ilk ışıklarıyla gelen hayvan üreticileri öğle saatlerine kadar getirdikleri kurbanlıkları satmaya çalışıyor. AA muhabirine konuşan hayvan üreticileri, ''Deprem sonrası evi yıkılan bir çok kişi Erciş'i terk etti. Burada kalanların bir çoğunun da maddi durumları iyi değil. Sabahtan beri hayvan pazarına alıcı gelmiyor. Sadece hayvan üreticileri var. Onlar da birbirleriyle sohbet etmekten öte bir şey yapmıyorlar'' dedi. Öte yandan geçen yıl 600-700 liradan satılar kurbanlık koyunların bu yıl 450-500 liradan alıcı bulduğu öğrenildi.

ANKARA'DA DA DURUM AYNI

Ankara'nın Mamak ilçesi Ortaköy Mahallesi'nde kurulan hayvan pazarı, bugünlerde seyirlikten öde geçemiyor. Kurban alıcıları fiyatların yüksekliğinden yakınırken, satıcılar ise hayvan yetiştiriciliğinin kolay olmadığını ve maliyetlerinin de yüksek olmasından yakınıyorlar. Satıcılar, maliyeti iki katına çıkmasına rağmen kurbanlık fiyatının geçen yıl ile aynı düzeyde kaldığını belirtiyorlar.

Kurban bayramına sayılı günler kala Mamak'a 22 kilometre mesafedeki Ortaköy Mahallesi'ne Kars, Erzurum, Tokat, Çankırı, Kastamonu, Çorum, Yozgat ve Kırıkkale illerinden hayvan besileri tarafından getirilen kurbanlık dana ve koyunlar, alıcı ve satıcılar arasında sıkı pazarlıklara sahne oluyor. Alıcılar fiyatların yüksekliğinden yakınırken, satıcılarda hayvan yetişticiliğinin maliyetlerinden yakınıyorlar. Mamak Belediyesinin denetiminde kurulan Ortaköy hayvan pazarına Çorum'un Uğurludağ ilçesinden 30 adet kurbanlık dana getirdiğini belirtten 49 yaşındaki Yücel Akbulut, şunları söyledi:

"Satışa sunduğumuz danalar 2-3 yaşında. Tüm ailece çoluk çocuk hayvan besiciliği yapıyoruz. Geçen yıl 50 kiloluk yem 28 liraydı, bu yıl 40 lira oldu. Bir dana canlı olarak 350-400 kilogram geliyor. Canlı olarak kilosunu 11 TL'den satmaya çalışıyoruz. Bu yıl maliyetlerimiz ikiye katlamasına rağmen geçtiğimiz yıla göre aynı fiyattan satmaya çalışıyoruz. Buna rağmen alıcılar ile satıcılar arasında fiyat tartışmaları yaşanıyor. Hayvan pazarında kurbanlık hayvanların yaşına ve kilosuna göre fiyatları değişiyor. 2 yaşındaki bir danayı 4-5 bin TL arasında, tosun fiyatları ise 6 ile 8 bin TL arasında. 6-7 kişi ortak girerek kurbanlık almaya çalışıyorlar. Hayvan pazarından kurban alıcıları fiyatlardan yakınıyorlar, satanlar da pek memmun değil. Kurbanlıkların nakliyesi bin 500 lira. Satmak için belediyeye bin 500 lira yer kirası ödüyoruz"

ADIYAMAN'DA SATIŞLAR

Kahta ilçesinde yaklaşan Kurban Bayramı dolayısıyla büyük ve küçükbaş hayvanların satıldığı pazarlarda hareketlilik yaşanıyor. İlçede, geçimlerini besicilik yaparak sağlayan vatandaşlar, bir yıldan beri bekledikleri Kurban Bayramı'nı, en iyi şekilde değerlendirmek için yetiştirdikleri büyükbaş ve küçükbaş hayvanları pazara getirerek, vatandaşlara satışa sunuyor.

Besiciler tarafından Kahta Hayvan Pazarı'na getirilen kurbanlıklar, Kahtalı vatandaşların yanı sıra çevre il ve ilçelerden gelenler tarafından da ilgi görüyor. Pazarda, son günlerde başlayan hareketliliğin bayrama yaklaşıldıkça daha da artması bekleniyor.

İlginç pazarlıkların da yaşandığı pazarda, büyükbaş hayvanlar 2 bin 500 ile 5 bin TL arasından satışa sunuluyor, küçükbaş hayvanların fiyatı ise kilosuna göre 450-700 TL arasında değişiyor.

BATMAN'DA KURBANLIK ÇOK, ALICI YOK

Batman'da Güneykent Mahallesi yakınında yeni yapılan kurbanlık pazarının sabah saat: 06.00'da kurulup saat 08.00'da sona erdiği ifade edilirken geçen yıllara göre bu yıl kurbanlıklara olan rağbetin az olduğu belirtiliyor.

Hayvan pazarında saman satıcılığı yapan Bahattin Taşan adlı vatandaş, Batmanda hayvan pazarının çok erken saatlerde başladığını ve erken bittiğini belirterek, küçükbaş hayvanların 350- 750 TL arasında büyük baş hayvanlarda ise 1500-5000 TL arasında değiştiğini kaydetti.

Kurbanlık hayvanlar hakkında görüştüğümüz satıcı Abdulkadir Altıok ise; piyasanın çok durgun olduğunu ve hiç kıpırdama olmadığını belirterek şöyle konuştu:
"Hayvanlar çok ucuz; ama piyasa hiç iyi değil. Bu bayramda da fiyatların yükselmesini bekliyorduk ama olmadı. Bütün milletin gözü bu bayramdadır. Kurbanlık hayvanların satımı belli olmuyor. Kurbanlık hayvanların fiyatları kilo ve cinsi bakımından değişiyor. Koyun olsun, keçi olsun, oğlak, dana olsun fiyatları çok değişiktir. Kilo ile satılıyor genelde. Küçükbaş hayvanların canlı halde kilogramları 22-23 TL'dir" dedi.

Kurbanlık hayvan alacak olan Şakir Kalkan adlı vatandaş da; bu yıl kurbanlık fiyatlarının çok yüksek olduğunu ifade ederek "Bir dana alacaktım ama çok pahalı söylediler fiyatı 4 bin TL diye. Bir tane koyun alacağım. Kurban bayramında genelde kilo ile satıyorlar. Kilosu 22-23 TL'den satılıyor. Allah yardımcım olsun" şeklinde konuştu.

KURBANLIK TERCİHİ BÖLGELERE GÖRE DEĞİŞİR

Türkiye'de yıllardır Kurban Bayramı'nda Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde küçükbaş, Batı illerinde ise büyükbaş hayvanların tercih edildiği belirlendi.

Harran Üniversitesi (HRÜ) Veterinerlik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet İriadam, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kurban Bayramı'na az bir süre kala kurban pazarlarında da hareketlilik yaşanmaya başladığını belirtti.

Türkiye'nin batısında ve doğusunda vatandaşların kurbanlık hayvan seçiminde farklı tercihlerinin bulunduğunu ifade eden Prof. Dr. İriadam, şunları kaydetti:

''Ülkemizde yıllardır Kurban Bayramı'nda, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde küçükbaş, batı ilerinde ise daha çok büyükbaş hayvan tercih edilmektedir. Özellikle kuyruğu yağlı olan hayvan ırkları bölgemizde daha çok ilgi görüyor. Bu hayvanların tüketilmesinin nedenleri arasında bölge insanının küçükbaş hayvanların tadına olan alışkanlığından gelmektedir. Koyun ve keçi gibi hayvanların buralarda otlatılması da insanların tercihlerini etkileyen diğer bir nedendir. Ayrıca büyükbaş hayvanın küçüğe göre daha ekonomik olması batı illerinde vatandaşın tercihleri arasında yer alıyor.''

DİKKAT EDİLMESİ İSTENEN HUSUSLAR

Prof. Dr. İriadam, vatandaşların kurban ibadetini yerine getirirken uyması gerektiği kurallara da değinerek, özellikle hayvanların kesiminde belediyenin belirlediği alanların tercih edilmesinin temizlik açısından önemli olduğunu söyledi.

Hayvanlar satın alınmadan veya en azından kesilmeden önce uzman kişilerce gebelik kontrolünün yapılmasının da gerekli olduğunu ifade eden Prof. Dr. İriadam, önümüzdeki yıllarda hayvan sayılarının da tahmin edilen ciddi azalmaların önlenmesi açısından gebelik kontrolünün büyük önem taşıdığını dile getirdi.

İriadam, kurbanlıkların kesiminin uzman kişilerce yapılması gerektiğine de değinerek, hayvanlara işkence ve hoş olmayan manzaraların önüne geçilmesi açısından konunum önemli olduğunu sözlerine ekledi.