Dünyanın ikinci metrosu bugün İstanbul'da açılmıştı

Dünya Bülteni / Haber Merkezi

İstanbul'un en eski, dünyanın ise ikisinci metrosu olarak bilinen "Tünel Mertro", 1874'te bugün  hizmete açılmıştı.

Londra’dan sonra dünyanın en eski ikinci metrosu olan Tünel’in oluşum hikayesi, şu an işletmesini sürdüren İETT'nin resmi internet sitesinde 140 yıl öncesine Fransız mühendis Eugene Henri Gavand’ın girişimine dayandırılıyor. Gavand, dönemin ticaret ve bankacılık merkezi olan Galata ile sosyal hayatın kalbinin attığı Pera arasında sürekli mekik dokuyan insanları gözlemler ve Yüksekkaldırım Yokuşu ile Galipdede Caddesine alternatif bir yol düşündü.

Bu iki merkezi birbirine bağlayacak asansör tipinde bir demiryolu projesi için Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz Han'ın huzuruna çıkararak, 10 Haziran 1869’da Tünel yapım imtiyazını aldı. İşletme süresi 42 yıl olarak belirlenen Tünel `yap-işlet-devret` modeliyle inşa edildi.

HAYVAN TAŞIMALI DENEME SEFERLERİ
 
Tünel yapım çalışmaları 30 Haziran 1871’de başladı. Temmuz 1872’de İngiliz uyruklu “The Metropolitan Railway Of Constantinople From Galata to Pera” adlı şirketin  tescili yapıldı. 05 Aralık 1874’de yapımı tamamlanan Tünel’de hayvan taşımalı deneme seferlerinin ardından 10 para yolculuk ücreti karşılığında insan taşımacılığına geçildi. Tünel, 17 Ocak 1875’te yerli ve yabancı muteber davetli topluluğunun katıldığı görkemli bir törenle hizmete alındı.   

GAZ LAMBALARIYLA AYDINLATILIYORDU
 
İlk yapım maliyeti 180 bin Osmanlı Lirası olan Tünel tesislerinin enerjisi 150 beygir gücünde iki buhar makinesiyle sağlandı. Tünel, sefere başladığında iki tarafı açık olan vagonlar elektrik olmadığı için gaz lambalarıyla aydınlatıldı.  

TAHTEL ARZ DEMİRYOLU
 
1910’da elektrikli tramvaylara geçiş çalışmaları başlayınca, şirket, 1911 yılında  Osmanlı uyruğuna geçti ve  “Dersaadet Mülhakatından  Galata ve Beyoğlu Beyninde Tahtel’arz Demiryolu” unvanını aldı. Daha sonra devlet tarafından 175 bin Türk lirasına satın alınarak 01 Mart 1939’da millileştirilen Tünel, 16 Haziran 1939’da 3645 sayılı yasa ile kurulan İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri (İETT) Umum Müdürlüğü’ne devredildi.

YENİ HALİNİ 100 YIL SONRA ALDI
 
İkinci Dünya Savaşında; bazı malzemeleri satın alınamadığı için üç buçuk ay yolcularından ayrı kalan Tünel, Fransız Eletctro Enterprise firması tarafından 33 Milyon Lira sarfla tamamıyla yenilenerek elektrikli hale getirildi. Tünel'in elektrifikasyon çalışmaları 1968 yılında başladı, 2 Kasım 1971 tarihinde yeni haliyle törenle hizmete açıldı. 350 beygir gücündeki elektrikli sistemiyle 573 metrelik mesafeyi 90 saniyede aşan Tünel, 16 metre boyunda iki vagonuyla bir seferde 170 kişiyi taşıyabiliyor.
 
Osmanlı döneminde ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında İstanbulluların vazgeçilmezi olan Tünel, her gün sessiz adımlarla Karaköy ile Beyoğlu’nu birbirine bağlarken yolcularına en kısa, en keyifli ve en samimi yolculuğu sunuyor.
 
Tünel hafta içi ve cumartesi günleri saat 07:00 ile 22:45 arası; pazar günler ise  07:30-22:45 arası hizmet veriyor.