Tarihinin en büyük restorasyonu başladı

Dünya Bülteni/ Haber Merkezi

Dünyanın en eski alış veriş merkezlerinden biri olan tarihi Kapalıçarşı'da yıllar süren proje hazırlığının ardından restorasyon çalışmalarına başlandı. 

Restorasyonun başlaması nedeniyle Kapalıçarşı'nın çatısında düzenlenen törende konuşan Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir, İstanbul açısından çok önemli bir anı yaşadıklarını dile getirdi.

Demir, Kapalıçarşı restorasyonu için ön çalışmaların 2009'da başladığını anlatarak, "Bizim için bir rüyaydı. Her şeyden önce şu bulunduğumuz manzarayı hayal ederek başladığımız bir rüyaydı. 2009 yılında Kapalıçarşı'nın hem kendisini hem de etrafındaki 21 hanıyla birlikte yaklaşık 110 bin metrekarelik alanın röleve, restorasyon ve restitüsyon proje çalışmalarını başlattık. 4 Nolu Anıtlar Kurulu ve yenileme kurulları ilk defa böyle büyük bir projeyle karşı karşıya kaldılar. Doğrusunu söylemek gerekirse onlar için de son derece önemli ve meşakkatli bir dönemdi." diye konuştu.

İstanbul Valiliği ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın finans desteği ve bu süreçte karşılaştıkları engellerin aşılması konusunda katkıda bulunduğunu ifade eden Demir, sözlerini şöyle sürdürdü:

"2014  Time dergisine göre Kapalıçarşı, dünyada en fazla ziyaretçi alan yer. Ortalama yılda 92 milyon insanın ziyaret ettiği, 25 bin insanın çalıştığı, turizmin yoğun olduğu dönemde günlük 250-300 bin insanın ziyaret ettiği bir yer Kapalışarçı. Nereyle mukayese ediyoruz? Tac Mahal'den, British Museum'dan, Versay Sarayı'ndan, Eyfel Kulesi'nden daha fazla ziyaretçi alan bir yer. 

Böylesine bir yerin restorasyon projelerinin yapılması zaman zaman sıkıntılarla karşılaştığımız bir süreçti. Kamyonetlerin arkasındaki kasa dolusu projeler olduğunu ve bunların hepsinin kurul tarafından tek tek incelendiğini düşünün. Yaklaşık üç yıl önce Kültür ve Turizm Bakanlığı'na yaptığımız müracaatta, Türkiye'de diğer bütün kurullarda çalışan raportörleri İstanbul'a davet ettik. Raportörlerin yoğun çalışmaları neticesinde bu projeler gözden geçirildi. Ancak kurula öyle sunabildik. Bir anıt eserin projelerinin onaylanma sürecinin 3 veya 4 yıl olduğunu düşünürseniz, burada 3 bin 125 dükkanı ve hanları ilgilendiren bu projenin bu kadar kısa sürede hazırlanması, kurul tarafından onaylanması son derece başarılı olarak telakki edilebilir."

YÖNETİM KURULU İÇİN ÖZEL KANUN OLUŞTURULDU

Mustafa Demir, 2009'dan bu yana Kapalıçarşı'nın temel problemlerini tespit ederek, çalışmaları buna göre başlattıklarını aktararak, şöyle devam etti:

"Kapalıçarşı'da gözle görülmeyen ama ne yaparsanız yapın, öncelikle aşmak zorunda olduğumuz bir problemi vardı. O da yönetim problemiydi. Kat Mülkiyeti Kanunu'na göre 2 bin 700 parselden oluşan bu kompleksi bir araya getirip bir yönetimi oluşturmak mümkün değildi. Bunun için 6306 sayılı Deprem Yasası'nın 15. maddesi, sırf Kapalıçarşı'nın yönetiminin kurulması için oluşturulmuş bir kanun.

Bu kanun geçtikten sonra bir heyet oluşturuldu, Kapalıçarşı'nın mülk sahipleri tarafından resmi seçilmiş bir başkan ve yönetim kurulu var. Kapalıçarşı'nın tüm restorasyonları bittikten sonra, Kapalıçarşı'nın muhtemel problemlerinin aşılabilmesi için ve bu problemlerle ilgili finansın tedarik edilebilmesi için seçilmiş bir yönetim kuruluna ihtiyaç vardı. Netice itibariyle o da bu süreçte aşılmış oldu. "

RESTORASYON 3 BÖLÜMDE GERÇEKLEŞTİRİLECEK

Kapalıçarşı'nın restorasyonunu, çatı, alt yapı ve güçlendirme olmak üzere üçe ayırdıklarını belirten Demir, "Kapalıçarşı'nın çatıyla ilgili projesi kurul tarafından onaylanmıştı. Şubat ayında ihaleye çıktık, nisan ayı itibarıyla ihale neticelendi ve yer teslimini gerçekleştirdik.  2017'nin Aralık ayında çatının bütün problemleri bitmiş olacak. İSKİ de alt yapıyla ilgili bir çalışma yapıyor." ifadelerini kullandı.

Güçlendirme çalışması sırasında Kapalıçarşı'nın tamamının kapanmayacağını, çarşının her tarafının restorasyona alınmayacağını, acil müdahale edilmesi gereken yerlere müdahale edileceğini ifade eden Demir, şunları kaydetti:

"Çatı 39 bin metrekarelik bir alan. Çatıyı, kablolardan, klima aparatlarından, televizyon antenlerinden arındıracağız. Kurulun önerisi doğrultusunda çatıda alaturka kiremitler kullanılacak. Kapalıçarşı'nın projeleri için 30 milyon lira harcama yapıldı. Çatı için 10 milyon liralık ihale gerçekleştirildi. Alt yapıyla ilgili İSKİ'nin yapacağı çalışma yaklaşık 35 milyon liralık olacak. Alt yapı restorasyonunda özel bir çalışma yürütülecek. Bizim yurt dışında sürekli gördüğümüz ve 'kendi ülkemizde neden olmuyor?' dediğimiz box sistemi olacak. Arıza olduğunda kazmaya gerek kalmadan, açılıp içine girilebilecek, tamiratların yapılabileceği, sistemin alta alınabileceği bir sistem gerçekleştiriliyor. Restorasyonla ilgili bizim kaba taslak başladığında hepsini kapsayacak 200 milyon lira gibi bir ifademiz var. Ama bu 200 milyon, hemen yapılacak işler değil. Kapalıçarşı gibi bir yeriniz varsa, bir taraftan da restorasyonunuz var demektir. 

Kapalıçarşı esnafı, restorasyon çalışmalarından etkilenmeyecek. Bitmez bu restorasyon yani restorasyon 10 yıl sürer diyebilirim ama 10 yıl bittikten sonra Kapalıçarşı'nın başka bir yerinde bir daha problem olabilir. Projesi 6 yıl aldıysa, restorasyonu rahatlıkla 10 yılı geçer."

Kapalıçarşı Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Kökler de Kapalıçarşı'nın 550 yıldan sonra ilk defa esaslı bir fiziki yapılanma sürecine girdiğini, bu süreci 2008'de başlatan, sürdüren, geliştiren Fatih Belediye Başkanı Demir'e teşekkür ederek konuşmasına başladı.

Yapının fiziksel onarımının bugün itibarıyla başladığını belirten Kökler,  Fatih Belediyesi, İstanbul Valiliği ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin katkılarıyla Kapalıçarşı'nın esaslı tamir ve tadilatının yapılacağını anlattı.

Konuşmaların ardından Fatih Belediye Başkanı Demir, Kapalıçarşı Yönetim Kurulu Başkanı Kökler ile restorasyonu başlayan çarşının çatısına ilk kiremiti koydu.

KAPALIÇARŞININ TARİHİ

İstanbula’a gelen turistlerin mutlaka uğradığı 110 bin 868 metrekarelik alanı kaplayan ve 45 bin metre kare kapalı alanı bulunan Kapalıçarşının çekirdeğini iki bedesten oluşturuyor. İç Bedesten, yani Cevahir Bedesteni tarihçiler arasında tartışmalı olmakla beraber büyük olasılıkla Bizans’tan kalma bir yapı olup 48 m x 36 m ölçülerinde. Yeni Bedesten ise 1461 yılında yaptırılmaya başlanan Kapalıçarşı’nın ikinci önemli yapısıdır ve Sandal Bedesteni olarak anılıyor. Burada bir yolu pamuk , bir yolu ipekten dokunan ve Sandal adı verilen kumaş satıldığı için Sandal Bedesteni ismi verilmiş. Fatih Sultan Mehmet’in Kapalıçarşı’nın inşaatına başladığı yıl olan 1461, Kapalıçarşı’nın kuruluş yılı olarak kabul görmüş. Asıl büyük çarşı ise Kanuni Sultan Süleyman tarafından ahşap olarak inşa ettirilmiş. Eski zenginlerin mücevher , kıymetli maden , kürk ve murassa silah gibi değerli eşyalarının yanı sıra devlet hazinesinin büyük kısmı da buralardaki kasalarda muhafaza edilirdi. Evliya Çelebi burayı muazzam güçlü bir kale gibi tanımlamıştı.