150 yıldır Kars’ta yaşayan Almanlar

Tuba Tavus

Kars’ın Karacaören köyünde yaşayan Almanlar olduğunu biliyor muydunuz? Peki, “Karslı Almanlar” olarak bilinen bu insanların yaklaşık 150 yıldır bu topraklarda yaşadıklarını? Ben seyrettiğim “Tarihin Emanetleri- Karslı Almanlar” belgeseli sayesinde öğrendim.

Metin yazarlığını ve editörlüğünü Kubilay Çelik’in ve yönetmenliğini Hülya Polat’ın yaptığı belgesel Ekim 2019’da yayınlanmış. Karslı Almanların ülkemize geliş hikayesiyle başlayan belgesel Karacaören köyündeki bu ailelerin yaşam biçimlerini, geleneklerini ve komşularıyla ilişkilerini aydınlatan röportajlardan oluşuyor.

Belgeseli izlemeye başlayınca merakım tavan yaptı. Almanları bu kadim topraklara getiren neydi; ya da neden ülkelerine dönmediler, neden burada kaldılar, düşünmeden edemedim. Ülkemizden kilometrelerce uzaklıkta yaşayan ve bizimle kültür, din ve ırk olarak neredeyse hiçbir ortak olmayan Kars’ın bir köyünde yaşamayı nasıl başarmışlardı?  İlk defa duymuştum Karslı Almanları. Bu nedenle belgesel oldukça çekici geldi.

Almanya’dan gelip Türkiye’ye yerleşen yüzlerce ailenin hikâyesi anlatılıyor. Onların bu topraklardaki hikayesi tarihimizde derin izler bırakmış 93 Harbiyle başlıyor. Bu savaştan sonra Ruslar Kars’ı işgal edince Estonya sınırından getirdikleri Almanları da buraya yerleştirmişler. Böylece Karslı Almanların 150 yıllık yaşam hikâyeleri başlamış.

Geldikleri zaman Kars merkezine 4 km uzaklıktaki Karacaören köyüne yerleşen Karslı Almanlar hala varlıklarını bu köyde sürdürüyorlar. İnatla, sabırla ve çalışma azimleriyle Kars’ı kendilerine vatan eyleyen bu Almanlardan günümüze kadar gelenlerin sayısı ise iki elin parmaklarını geçmiyor.

Karacaören köyünü kuran Almanlar yıllarca kendilerine verilen toprakları işlemişler. Kars’a getirdikleri biçim makineleri ve traktörlerle üretim yapmış, geçimlerini bu şekilde sağlamışlar. Hayat şartları zorlamayana kadar gitmeyi hiç düşünmemişler. Fakat daha sonra kimileri ana vatanına kimi başka ülkelere göç etmiş. Kimisi de Türk vatandaşlarıyla birlikte kendi ülkelerine yani Almaya’ya işçi olarak gitmiş. Fakat Kars’ta kalan son aile olan Albuk ailesi Almanya’ya gitmeyi hiç düşünmemiş.  Türkiye’deki dostluk, samimiyet ve komşuluk bir yana doğdukları, büyüdükleri, karınlarının doyduğu toprakları bırakıp gitmek istememişler. Bu ailelerin, Müslüman komşularıyla ilişkileri her daim iyi olmuş, yaşadıkları toplumda hiç ayrım görmemişler. İki dinin bayramlarını birlikte kutlamış, birlikte yemişler, birlikte içmişler. Birbirlerine saygıda kusur etmemişler. Yıllarca Türkiye’de kalan Almanlar çoğunlukla dillerini unutmuş ve şu an Türkçe konuşuyorlar.

Almanlar 150 yıllık serüvenleri boyunca yaşamlarını sürdürdükleri bölgelerdeki diğer insanlarla birlikte nesiller boyu huzur içerisinde yaşamasını bilmişler.