'Mona Roza' ve benzeri

Dünya Bülteni / Kültür Servisi

Kitap-lık dergisi, yeni yılda yayımlanan ilk sayısında oldukça önemli metinlere yer veriyor. Yazarın Yüzü, Kitabın İçyüzü soruşturmasıyla açılan dergi Ebubekir Eroğlu’nun “Derede” şiiriyle devam ediyor. Şiirler arasında Ali Ayçil’in “Turna Avcısı” şiiri ile Ali Asker Barut’un “Harput’tan Çıkan Eski Dolmuş” şiirleri dikkat çekiyor.  

Gezi olaylarının edebiyat cephesinde alımlanışı bağlamında tartışılabilecek metinler de var dergide. Adnan Özyalçıner’le Erhan Altan’ın metinleri bu çerçevede ele alınmaya müsait.

Selçuk Orhan-Mehmet Erte ikilisinin edebiyat, roman, kanon, Tanzimat,  cumhuriyet, küçük millet, büyük millet vb bir dizi olay ve olgu üzerine yaptıkları ve ilk bölümü yayımlanan söyleşi oldukça ufuk açıcı. Gürsel Korat “Romana Yaklaşımlar” başlıklı metni siyasi roman, din ve roman ile milli roman bahislerinde özerk estetik anlayışından el alarak pek çok yazarı eleştirmesiyle öne çıkıyor.

Mehmet Can Doğan,  Mülkiye dergisinde Seyfettin Başçıllar’ın M. Sezai Karakoç’a ithaf ettiği “Saat Onbuçuk” şiiri üzerinde duruyor. Başçıllar o yıllarda Veteriner Fakültesinde öğrencidir ve 1954 yılında fakültenin çıkardığı “fikir, sanat ve bilim dergisi” Evrim’in de mesul müdürüdür.  Başçıllar’ın bir özelliği de Gaziantep Lisesi’nde Sezai Karakoç’la üç yıl beraber okumuş olmasıdır.

Doğan, Seyfettin Başçıllar’ın “Saat Onbuçuk” şiirinin Karakoç’un “Aşk ve Çileler”inin yayımlandığı yıl ne kadar beğenilmiş olduğunun bir göstergesi olarak değerlendiriyor. Ve ekliyor: “Elbette onun Sezai Karakoç’la aynı coğrafyadan olması ve lise yıllarında dostluk kurmaları, ‘Saat Onbuçuk’un da özel bir şiir olduğunu bildirir. Ayrıca bu şiir nazire geleneğine yeni bir örnek olması yönünden de dikkat çekicidir.”

Başçıllar’ın şiiri yapısı bakımından da “Aşk ve Çileler”e benzer. Beşer dizeli on dört birimden oluşan şiirin her birimindeki ilk dize aynı zamanda birimi kapatan tekrar dizesidir. “Saat Onbuçuk” şiiri de tıpkı “Aşk ve Çileler” gibi 6+5 duraklı 11’li hece ölçüsüyle düzenlenmiştir.

Hisar’da yayımlandıktan sonra “son şekliyle” notu düşülerek Mülkiye dergisinde tekrar yayımlanan “Aşk ve Çileler” Seyfettin Başçıllar’ın “Saat Onbuçuk” şiiriyle bakışımlı çıkar.  Karakoç’un şiiriyle birtakım farkları da vardır nu şiirin. En önemli farkı “Aşk ve Çileler”i özelleştiren akrostişe “Saat Onbuçuk’ta rastlanmaz.  Doğan bunun sebebinin “Mona Roza” şairinin  “özeline hürmetten” kaynaklanmış olabileceğini söyler.  Şiirin ilk ve son birimi şöyle:

“Saat onbuçukta tren kalkacak,
Gizlice bu şehrin istasyonundan.
Kampana çalarken sigaranı yak;
Gözbebeklerinde erisin duman;
Saat onbuçukta tren kalkacak.”