Ölümünün 50. yılında Refik Halid Karay aramızda

Dünya Bülteni/ Kültür Servisi

16 yıllık bir sürgün hayatının ardından 1938’de Türkiye’ye dönen Refik Halid Karay, türlü gazete ve dergilerde kalemini ustaca kullanmış, 1965 yılının 16 Temmuz’unda vefat etmiştir. Muhalif bir portre olarak Refik Halit Karay modernleşme sürecimizin önde gelen yazarlarından biridir. Yazılarında kullandığı dilin dönemin yazarlarının diline benzemeyi onu nevi şahsına münhasır bir kişilik kılmıştır. Bu dil Agâh Sırrı Levend’in ölümünün ilk yılında Refik Halid Karay’ı değerlendirdiği yazısındaki ifadesiyle “geleceği müjdeleyen, pürüzsüz sade ve kıvrak bir Türkçedir.”(Ulus, 19 Temmuz 1966) Bu yüzden yirminci yüzyıl Türkiye tarihi ve edebiyatı için büyük bir önem arz etmektedir. Oldukça üretken bir yazar olan Refik Halit Karay’ın bir yandan dergi ve gazetelerde kalan yazıları kitaplaştırılırken diğer yandan vaktiyle sansürlenerek yayımlanan eserleri aslına uygun bir biçimde yayımlanıyor. Anıları ise siyasi tarihimizin değerlendirilmesi bakımından çok önemlidir. Ayrıca mektuplarından da kitaplaştırılanlar oldu. Bu açıdan Refik Halid Karay, bugün modern Türkiye tarihi alanındaki araştırmacıların yeni yorumlara ulaşabilmeleri için başvurmaları gereken mühim bir bilgi kaynağıdır.

Türk Dili dergisi 763. sayısında ölümünün 50. yılında Refik Halid Karay’ı değerlendiren bir özel bölüm hazırladı. Dergide yer alan yazılar şöyle: Berna Uslu Kaya “Refik Halid Karay: Memleketinden Kendine Kendinden Ruhuna Bir Gurbet Hikâyesi”, Mehmet Narlı, “Deli: Cumhuriyet Modernleşmesinin Övgüsü mü Yergisi mi?” , Ali Sali“Medeniyet Şifresinin Miftahı” ya da “Dil Dilencisi Olmak” , Fatma Sönmez “Bugünün Saraylısı’dan Alıntı Şiirler”, Müge Göncü “Refik Halid Karay’ın İronist Tavrı”, Zeynep Zengin, “Refik Halid Karay’ın Hikâyeciliği” , Nevzat Gözaydın “Refik Halid Karay’ın Eserlerinde Tasvir”

Refik Halid Karay’ın, 1950’lerin ikinci yarısından bu yana sonrasında Türk Dili dergisinde ele alınışı dikkate alındığında bu sayıdaki özel bölüm daha da anlamlı hale geliyor.