Nabucco Türkiye'nin AB'yle pazarlık kozu haline gelebilir
AB'nin Nabucco boru hattı, Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Avusturya'nın nakil anlaşmasını imzalamasıyla önemli bir ivme kazandı. Rusya'nın rakip Güney Akım projesinin İtalya, Sırbistan, Bulgaristan ve Yunanistan'ın desteğini garantiye aldığı düşünülürse, Balkanlar iki boru hattına dair bir hikâyenin konusu haline geliyor. Bu yüzden de söz konusu iki projenin sadece Avrupa'nın uzun vadeli enerji güvenliği için değil, Balkanların stratejik dengesi ve AB'nin genişleme gündeminin yüz yüze geldiği baskılar açısından da kapsamlı sonuçları olacak.
Nabucco'nun amacı, Ortadoğu ve Orta Asya doğalgazını Türkiye ve Balkanlar üzerinden Avrupa'ya naklederek Rusya'ya bağımlılığı azaltmak. Bugüne dek proje hem Türkiye'yle AB arasında hem de kilit potansiyel tedarikçilerinden biri addedilen Azerbaycan'la Türkiye arasında nakil koşullarına yaşanan dair anlaşmazlıklara takılmıştı.
Türkiye'nin nakledilen gazın yüzde 15'ini indirimli alma talebi anlaşmaya dahil edilmese de muhtemelen önemli bir pürüz noktası olacak, bilhassa da AB Türkiye'nin üyelik umudunu kırmaya devam ederse. Türkiye Başbakanı Tayyip Erdoğan Nabucco'nun 'Türkiye'nin Avrupa enerji güvenliği için önemli konumunu yükselteceğini' vurgulamakta zaman kaybetmezken, Avrupa Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso da 'Türkiye-AB ilişkilerinde yeni dönemden' dem vurdu.
Üyelik müzakerelerinin enerji faslını açması konusunda AB'ye yapılan çağrılar giderek çoğalsa da, Türkiye'nin artan stratejik öneminin Fransa veya Kıbrıs'a bu üyeliği yakın zamanda kabul ettirmeye yetip yetmeyeceği hâlâ kuşkulu.
Nabucco'nun parasının kaynağı ve uzun vadeli işlerliğini garantiye almaya yetecek miktarlarda gazın nereden sağlanacağı gibi konularda da soru işaretleri sürüyor.
Haziran sonunda Azerbaycan Gazprom'la, 2010'dan itibaren Rusya'ya doğalgaz satmasını öngören bir anlaşma imzaladı. Bu arada Türkmenistan Çin'le doğalgaz satışı için 30 yıllık bir anlaşmaya son noktayı koydu; gerek Rusya gerekse Avrupa'nın Orta Asya'dan tedarik edeceği doğalgazı tehdit eden bir adım bu. Böylece Nabucco açısından İran ve Irak stratejik önemi haiz ülkeler olarak konumlarını sürdürecek.
AB'ye kıyasla hem para hem de tedariki sağlama almak bakımından daha az engelle yüz yüze olan Rusya, İtalya, Sırbistan, Bulgaristan ve Yunanistan'ın ulusal doğalgaz şirketleriyle Güney Akım'ın inşası için bir anlaşma imzaladı. Önerilen güzergâha Sırbistan'ın dahil edilmesi, bu ülkeyi kilit önemde bir bölgesel enerji odağı haline getirecek. Sırbistan'ın devlet doğalgaz tekeli Srbijagas'la Bosna Sırp Cumhuriyeti'nin doğalgaz şirketi Gaspromet arasında haziranda yapılan anlaşma, Sırbistan'ın Güney Akım'a daha da entegre olmasına hizmet edecek. Doğalgaz rezervlerinden yoksun Bosna-Hersek'e tek doğalgaz geçiş noktasını kontrol etmekle Sırbistan doğalgaz tedariki üzerinde ciddi bir nüfuza sahip olacak.
Nabucco'nun yeterli ve güvenilir tedariki garanti etmek konusundaki sorunları, projenin hedeflerini hayata geçirmek için epey mücadele edeceği anlamına geliyor. Türkiye'yi Avrupa'nın enerji güvenliği açısından stratejik önemde bir konuma yükseltmekle Nabucco Ankara'ya AB üyeliği çabasında daimi bir pazarlık kozu vererek AB'nin genişleme gündemini daha da içinden çıkılmaz hale getirecek. Güney Akım'ın daha az engelle yüz yüze bulunduğu ve Sırbistan'ı kilit bir bölgesel enerji aktörü yapacağı göz önüne alınırsa, enerjinin Balkanlar'daki güç dengesi ve nüfuz noktasında daha önemli etkiler yaratacağını söylemek yanlış olmaz. (22 Temmuz 2009)
Kaynak: Radikal
