Mevlana'nın babası Anadolu'ya neden geldi?

Dünya Bülteni / Tarih Servisi

Mevlana Celaleddin Rumi’nin hayatı hakkında bilgi veren eserlerde Mevlana ve ailesinin, Moğol zulmünden kaçarak Anadolu’ya geldikleri söylenir. Fakat Harzemşahlar tarihi incelendiğinde Mevlana’nın babası Bahaddin Veled’in yaşanan iktidar çatışması nedeniyle Anadolu’ya sürgüne gönderildiği ortaya çıkmaktadır.

Bahaddin Veled anne tarafından Harzem(Ceyhun ve Seyhun nehirlerinin Hazar Denizi’ne döküldüğü bölge) bölgesini yöneten Harzemşahlara mensuptu. Feridun bin Ahmed Sipehsalar’ın Mevlana ve çevresindekileri anlattığı eserinde Semerkandi Devletşah’ın Tezkiresinde Harzem hükümdarının Bahaddin Veled’i kendine rakip olarak gördüğünden söz edilir.

Harzemşah sarayına yakın bilginlerden Fahreddin Razi, Bahaddin Veled’in hükümdara karşı bir kumpas içerisinde olduğunu meclislerinde dini sohbetlerden ziyade siyasi tartışmaların yapıldığını Muhammed Harzemşah’a iletmiş. Harzemşah hükümdarı Muhammed Harzemşah Bahattin Veled hakkındaki söylentilerin doğru olup olmadığının araştırılmasını istemiş. Yapılan araştırmalar ve kuşkular sonucu Bahaddin Veled’in bir isyan girişiminde bulunabileceği endişesinden ötürü sürgün edilmesine karar verilmişti. Çünkü Harzemşah geleneklerine göre Bahaddin Veled’in de bu aileye mensup olduğundan dolayı hükümdarlık hakkı mahfuzdu.

Bahaddin Veled’in saltanat iddiasında olamayacağını Sühreverdi gibi bilginler söylemektedir. Fakat ilk gittiği Bağdat bir ilim merkezi iken neden Konya’ya geldiği ilginçtir. Selçuklu kaynakları Anadolu Selçuklu hükümdarı Aladdin Keykubat’ın daveti üzerine Konya’ya geldiğini söylese de Anadolu Selçukluların Harzemşahlarla rakip olmaları bu davetin neden kabul edildiğini gösteriyor. Çünkü Anadolu Selçukluları Harzemşahlarla Yassıçemen Savaşı’nı yapacaklar ve kazanacaklardır. Alaaddin Keykubat’ın kaynaklarda Bahaddin Veled’den yardım alıp almadığından bahsedilmez. Fakat Moğolların Anadolu’ya geldikleri ve kaldıkları yıllar boyunca diğer İslam alimlerinin mezarlarını yıktıkları halde Bahaddin Veled’in mezarına dokunmadıkları hatta mezarı tamir ettirdikleri vakidir.

Şunu da unutmamak gerekir ki Bahaddin Veled’in faaliyetleri sonucu başta Erzincan, Kemah, Larende’de İslamlaşmada önemli bir artış yaşanmıştır.